Kenmerkend voor Arnhem zijn de bossen, de natuurterreinen, de vele parken en ook de lanen in de buitengebieden en de grote groenzones in en om de wijken, bijvoorbeeld moeraszone Schuytgraaf, ecozones Presikhaaf, de Huissensedijk of de IJsselstrang. We zijn trots op dit groene kapitaal. Daarom zetten we sterk in op het behouden en verbeteren hiervan. Door verandering in grondgebruik en erfpacht en tevens het verwerven van gronden voor bos en natuur groeit het te beheren onderhouden areaal.
In bossen en parken bevinden zich verschillende elementen die elders in deze paragraaf apart zijn toegelicht zoals: bomen, groen, wegen, speelvoorzieningen en verlichting.
Het onderhouden van de parken doen we aan de hand van beheervisies.
De bossen en parken hebben een robuuste basis. Toch staat de kwaliteit van onze bossen en parken onder druk. Oorzaken hiervan zijn het intensiever gebruik, overmatige stikstofdepositie, verzuring, vermesting, uitspoeling mineralen), bodemerosie, klimaatverandering (bijvoorbeeld verdroging) en biodiversiteitsverlies. Bij het beheer en onderhoud van onze bossen en parken zetten we hier op indoor op systeemniveau gebiedsgericht en soms intensiever onderhoud uit te voeren.
Door de extra middelen die zijn vrijgemaakt voor Bossen & Parken kunnen we dit noodzakelijk aanvullend onderhoud uitvoeren. Ook biedt dit de mogelijkheid extra capaciteit in te zetten om genoemd kwaliteitsverlies en de uitdagingen die hiermee gemoeid gaan, op te pakken en zorgvuldig te communiceren met onze inwoners.
Specifieke ambities met betrekking tot groen en bomen waaronder bossen en parken in de stad zijn uitgewerkt in het programma S12 Wonen en leefomgeving.
Planning en realisatie
In de Begroting 2023 was aangegeven dat extra zou worden ingezet op de revitalisering van de bossen en parken (water en organische stof) en het verbeteren van de biodiversiteit (structuurvariatie) met de volgende maatregelen:
- In de bossen wordt gewerkt aan herstel van structuurrijke bosranden en zaaien en aanplant van rijk strooisel soorten.
Realisatie: Vooral in Arnhem zuid, Westerveld en Immerloo en ook in Zypendaal en Koningsheide is gewerkt aan bosranden in combinatie met aanplant (circa 20.0000 stuks rijk strooiselsoorten voornamelijk struikvegetatie)
- Er wordt een monitoringsprogramma opgezet en in uitvoering gebracht voor biodiversiteit en bodem. Realisatie: Het meetnetwerk en de meetmethodiek is gerealiseerd in samenwerking met de provincie. De monitoring van de biodiversiteit is voor de eerste fase gerealiseerd. De eerste fase van de monitoring van de bodem wordt in 2024 uitgevoerd.
- De beheervisie Sonsbeek, Zypendaal en Gulden bodem zal in uitvoering gebracht worden. Realisatie: De beheervisie is eind 2023 gereed gekomen. Een aantal onderdelen hieruit zoals de ontwikkeling van de kruidenvegetatie, beëindiging pacht landbouwgronden Zypendaal en Gulden bodem, 1e fase werkzaamheden bosrandenbeheer en rijk strooiselsoorten zijn ook al uitgevoerd.
- Voor de parken Klarenbeek en Angerenstein zullen de beheervisies worden vernieuwd.
De actualisatie van de beheervisies wordt op een andere wijze ingevuld. De visies worden gekoppeld aan het watersysteem. Hierdoor kan beter aangesloten worden bij de te realiseren doelen klimaat en biodiversiteit. Per jaar wordt voor een specifiek systeem een visie geactualiseerd. Voor 2024 wordt hierom de beheervisie Klarenbeek, Hazegrietje, Braamberg uitgewerkt.
- Voor de zuidelijke uiterwaarden en polderlinten wordt natuurvolgend beheer nader uitgewerkt. Het natuurvolgend beheer is op hoofdlijn ingezet (Meinerswijk, Bakenhof, Immerloo en Westerveldt en wordt verder uitgewerkt met dynamische begrazing. Tegelijkertijd loopt de ontwikkeling van Stadsblokken en Meinerseiland en is het beheerareaal in Meinerswijk (overeenkomst Arnhem-KWP) als gevolg van deze ontwikkeling toegenomen.
- Voor de parken en bossen in het noorden wordt een analyse uitgewerkt ter verbetering van het watersysteem als integraal onderdeel van klimaatadaptief bosbeheer. Dit is nog niet uitgevoerd en hangt samen met punt de bodem monitoring.
- Aanvullend zijn in 2023 gronden vrij gekomen uit de pacht op Kemperheide (Arnhem noord gebiedsproces) en Hoefijzer (Arnhem zuid) waardoor nu gewerkt wordt aan de herinrichting en natuurherstel.