Bestuur, dienstverlening en financiën

Beheer vastgoed verduurzaming
In de begroting is een bedrag geraamd van € 250.000 (lasten) voor uitvoering van kleinere duurzaamheidsmaatregelen aan de panden in gebruik door de gemeentelijke organisatie. € 250.000 van dit budget is specifiek bedoeld voor maatregelen die zich door energiebesparing volledig terugverdienen. Daarom wordt voor deze maatregelen tevens een opbrengst van € 250.000 geraamd (baten). Daarnaast is er
€ 341.000 (voordeel toevoeging reserves) minder overgeheveld naar 2026 voor kleine duurzaamheidsmaatregelen dan bij de nota budgetoverheveling werd verwacht. Dit betreft duurzaamheidsmaatregelen waarvan de besteding in de andere programma's wordt gerealiseerd.

Verkiezingen
In het jaar 2023 hebben twee verkiezingen plaatsgevonden, Provinciale staten & waterschap verkiezingen en de destijds onverwachte Tweede Kamer verkiezing. In de begroting wordt jaarlijks rekening gehouden met de lasten van één verkiezing. De kosten voor beide verkiezingen zijn hoger uitgevallen dan begroot. Waarbij naast de hogere lasten voor stembureauleden en logistieke ondersteuning bij de Provinciale staten & waterschap verkiezingen, de hogere lasten bij de Tweede Kamer verkiezing werden veroorzaakt voor het organiseren van de opkomstbevordering en algemene/logistieke ondersteuning. Dit heeft geleid tot een nadeel van € 143.000 voor de Tweede Kamerverkiezing.

Extra inzet capaciteit Communicatie
In 2023 is voor Communicatie en Bestuursondersteuning extra capaciteit ingezet. Enerzijds ter vervanging van langdurig zieke medewerkers en anderzijds om aan de toegenomen vraag naar de inzet van communicatie bij organisatiebrede vraagstukken/projecten te kunnen voldoen.

Vennootschapsbelasting (VPB) 2023
De Belastingdienst legt jaarlijks eind januari al een voorlopige aanslag op waarbij gekeken wordt naar de Vpb-aangiften in de eerdere jaren. In 2023 zijn de tarieven voor de parkeergarages flink verhoogd waardoor het resultaat op deze activiteit ook fors gegroeid is. Hierdoor is een verschil ontstaan met de door de Belastingdienst ingeschatte voorlopige aanslag uit januari 2023 en de werkelijke realisatie over 2023. Dit heeft in 2023 een nadeel tot gevolg van € 478.000.

Voorziening spaarverlof
Medewerkers kunnen sinds 1 januari 2022 bovenwettelijke vakantie-uren sparen. Met dit verlofsparen kunnen medewerkers passend bij hun levensfase hun bovenwettelijke vakantie-uren inzetten op een manier die aansluit bij hun persoonlijke levens- en carrièreplanning en het gemeentelijke vitaliteitsbeeld. Deze vakantie-uren verjaren niet. Hiervoor (spaarverlof, maar ook voor het bovenwettelijke verlof) moet een voorziening worden gevormd (op grond van het Besluit Begroten en Verantwoorden).
In 2022 heeft dit geleid tot een gemeentebreed nadeel van € 2,0 miljoen, in 2023 komt hier nog eens € 1,0 miljoen bij waarvan € 0,5 mln binnen het programma S00 kan worden verklaard. Het restant van € 0,5 mln valt binnen de overige begrotingsprogramma's.

Administratieve verdeling loonkosten
In 2023 heeft binnen het cluster Strategie, Beleid en Regie (SBR) een administratieve herverdeling van de loonkosten plaatsgevonden. Aangezien deze herverdeling ten tijde van het opmaken van de jaarstukken nog niet was afgerond, zorgt dit op programma S00 voor een incidenteel nadeel. Dit nadeel moet echter in samenhang worden gezien met het voordeel op de loonkosten binnen de andere begrotingsprogramma's, De herverdeling van loonkosten wordt in 2024 afgerond waardoor er een evenwichtige verdeling van loonkosten ontstaat.

OZB
Op de opbrengsten OZB is een voordelig resultaat behaald van € 840.000. Dit betreft de gesaldeerde opbrengsten, na vermindering en vernietiging van aanslagen.
Bij Turap 2 zijn de begrote opbrengsten uit OZB met € 320.000 naar beneden bijgesteld. Nu blijkt dat de meeropbrengsten uit 2021 en 2022 groter zijn dan verwacht, waardoor er alsnog een voordelig resultaat ontstaat. De meeropbrengsten uit voorgaande jaren zijn te verklaren doordat eind 2022 een (te) voorzichtige inschatting is gemaakt van de nog op te leggen bedragen. Dit komt met name doordat van een deel van de objecten op dat moment nog geen waarde bekend was.
Daarnaast is geconstateerd dat een aantal (grotere) objecten die bij de tariefberekening zijn aangemerkt als woning, een aanslag hebben ontvangen als niet-woning. Aangezien het tarief voor niet-woningen hoger ligt dan voor woningen, zijn hierdoor meeropbrengsten ontstaan. Het gaat hierbij om objecten die zowel een woonfunctie als een niet-woonfunctie hebben. De wet schrijft voor dat de waarde van de 'woondelen' ten opzichte van de totale WOZ-waarde bepalend is of een object als woning of niet-woning moet worden aangemerkt.  Er wordt onderzocht of deze objecten correct zijn aangeslagen. Mogelijk moeten de opbrengsten hierdoor naar beneden worden bijgesteld. Een eventueel benodigde correctie zal in 2024 landen.

Doorbelasting loonkosten wijken (zie wijken algemeen)
Het nadelig resultaat op inzet van capaciteit voor de wijken bedraagt € 835.000. Dit wordt veroorzaakt door een nadeel op de doorbelasting van loonkosten naar de wijken. Daar staat een voordeel op loonkosten bij de wijken tegenover van € 835.000. Voor correcte beeldvorming moeten beide afwijkingen in samenhang worden beschouwd.

Vaste en vlottende financiering
Op Treasury is in 2023 een voordeel van € 0,9 miljoen op de rentebaten ontstaan en een nadeel van € 2,7 miljoen op de interne rentelasten. Zoals in de tabel hierboven opgenomen.

Voordeel rentebaten (€ 0,9 miljoen)
Het voordeel op de rentebaten van € 0,9 miljoen is voornamelijk veroorzaakt door het rendement op het Schatkistbankieren door een onverwacht hoge rentevergoeding op de aldaar gestalde liquide middelen.

Nadeel interne rentelasten (€ 2,7 miljoen)
Het nadeel op de rentelasten wordt veroorzaakt door een nacalculatie van de rentelasten waardoor de rentelasten op Treasury met € 3,1 miljoen zijn verhoogd. Tegenover deze verhoging op Treasury staat een even grote verlaging van de rentelasten op de rest van de taakvelden. Deze nacalculatie was nodig doordat de rentelasten op de financiering van de totale Arnhemse schuld meevielen, uiteindelijk € 0,4 miljoen lager dan begroot, doordat er minder leningen afgesloten hoefden te worden dan waar in de begroting rekening mee was gehouden. Doordat de rentelasten meevielen, was de omslagrente met 1,4% te hoog vastgesteld en werden er dus te veel rentelasten aan de verschillende taakvelden toegerekend. Hierdoor ontstond een rentevoordeel op Treasury dat buiten de in het BBV toegestane bandbreedte kwam. Op basis van een aangepaste omslagrente van 1,0% is de nacalculatie gemaakt en vallen de rentelasten voor Treasury daardoor € 2,7 miljoen hoger uit dan begroot. Hiertegenover zijn de rentelasten op de verschillende projecten in de realisatie verlaagd met eenzelfde bedrag. Per saldo heeft dit geen effect op het resultaat. Per programma en product zijn de effecten over het algemeen ook beperkt, omdat de rentebedragen over heel veel verschillende producten zijn verdeeld. In die gevallen dat dit een materieel voordeel heeft opgeleverd op een product of project, wordt dit bij de programma’s in de verschillenanalyse vermeld met verwijzing naar de bovenstaande verklaring.

Gemeentefonds
Het voordeel op het gemeentefonds ontstaat vanwege het feit dat de september- en decembercirculaires 2023 niet meer in de begroting zijn verwerkt. De begroting is gebaseerd op de meicirculaire 2023 (bijstelling begroting in Turap-2). Uit de september- en decembercirculaire 2023 ontstaan de volgende effecten:

• Als gevolg van wijzigingen in de uitkeringsfactor en actualisatie van de maatstaven ontstaat een voordeel van ruim € 1,0 miljoen.
• In het kader van behoedzaamheid rekenen we eventuele ruimte onder het plafond van het BTW-compensatiefonds vooraf niet mee. Voor 2023 valt deze vrij en dit levert een voordeel van € 4,0 miljoen op.
• Nieuwe middelen in de vorm van decentralisatie-uitkeringen en taakmutaties voor het uitvoeren van diverse taken van in totaal € 14,6 miljoen. Een groot deel hiervan is in de decembercirculaire bekend gemaakt en betreft de middelen voor de toekenning van de energietoelage over 2023 (€ 13 miljoen). Op het programma Wijken algemeen worden de lasten geboekt. Van € 1,6 miljoen wordt voorgesteld deze over te hevelen naar de programma's waarbinnen deze taken worden uitgevoerd ter dekking van de kosten vanaf 2024 (zie onder dotaties reserve).
• Over de oudere jaren (2021 en 2022) zijn afrekeningen ontvangen naar aanleiding van aanpassingen in maatstaven en uitkeringsfactor. Dit leidt tot een voordeel van ruim € 0,4 miljoen.

Toevoegingen aan reserves

Gemeentefonds
 In 2023 hebben 8 niet begrote dotaties aan de reserves plaatsgevonden, als gevolg van het resultaat uit het gemeentefonds ter grootte van € 1.614.587:

1. In de decembercirculaire 2023 zijn middelen ontvangen voor de kosten die gemeenten maken voor opvangcentra. In het faciliteitenbesluit is geregeld dat de gemeenten die een opvangcentrum voor asielzoekers hebben, uitkeringen krijgen vanuit een decentralisatie-uitkering. Conform afspraak worden deze middelen gedoteerd aan de BR Taakmutaties GF/overloop voor dekking van de gemaakte kosten.
2. In de decembercirculaire 2023 zijn middelen toegevoegd in het kader van dekking van de kosten van gemeenten met overige onderdak voorzieningen (Bed, bad en brood). Besteding van deze middelen vindt in 2024 plaats en het budget wordt om die reden gereserveerd in de BR Taakmutaties GF/overloop.  
3. In de decembercirculaire 2023 zijn middelen ontvangen voor de kosten van maatschappelijke begeleiding. Besteding van deze middelen vindt plaats in 2024, om die reden vindt de dotatie aan de BR Inburgering, integratie en asiel plaats.
4. In de decembercirculaire 2023 zijn middelen in het kader van sectorale ontwikkelpaden als onderdeel van de arbeidsmarktregio. Conform afspraak worden deze middelen gedoteerd aan de BR Taakmutaties GF/overloop, zodat Arnhem en de regiogemeenten hieruit in 2024 de kosten kunnen dekken.
5. In de decembercirculaire 2023 zijn middelen ontvangen in het kader van de meerkosten die in het sociaal domein worden gemaakt voor de opvang van Oekraïners. Besteding van de middelen vindt in 2024 plaats en om die reden wordt dit budget gereserveerd in de BR Taakmutaties GF/Overloop.
6. In de decembercirculaire 2023 zijn middelen ontvangen voor veerkracht en weerbaarheid. Ter dekking van de kosten in 2024 voor het versterken van veerkracht en (digitale) weerbaarheid van individuen, omgevingen, gemeenschappen en de samenleving ter bevordering van de sociale stabiliteit worden deze middelen gedoteerd aan de BR Taakmutaties GF/Overloop.
7. In de decembercirculaire 2023 zijn middelen ontvangen voor de uitvoeringskosten van de gebiedsgerichte aanpak op het gebied van stadslandbouw. Ter dekking van de kosten in 2024 worden deze middelen gedoteerd aan de BR Groenfonds.
8. In de decembercirculaire 2023 zijn middelen ontvangen voor de invoeringskosten van de Omgevingswet. Deze middelen zijn (aanvullend op de overgehevelde budgetten) noodzakelijk om zorg te dragen dat de gemeente is aangesloten, geoefend en ingeregeld en kan voldoen aan de in de Omgevingswet gestelde eisen. Ter dekking van de kosten in 2024 worden deze middelen gedoteerd aan de BR Taakmutaties GF/Overloop.